استفاده از تکنولوژی‌های جدید در مطالعات کارآزمایی بالینی چیز جدیدی نیست! بله درست متوجه شده‌اید. در گذر زمان و با پیشرفت جوامع انسانی تکنولوژی نیز پیشرفت کرده است. بسیاری از چیزهایی که امروزه بسیار ساده بنظر می‌رسند در زمان خود یک تکنولوژی نوین بنظر می‌رسیدند. این روند توسعه و پیشرفت همچنان ادامه‌دار خواهد بود و چهرهی مطالعات کارآزمایی بالینی را دستخوش تغییرات “شاید” گسترده‌ای خواهد کرد. از هوش مصنوعی گرفته (که محتوای مربوط به آن در پیج کاروفارمد اخیرا کار شد) تا گجت‌های پوشیدنی و نرم افزارهای موبایلی همگی توانایی تغییر چهرهی کارآزمایی‌های بالینی را دارند. برخی از آن‌ها به طور گسترده‌ای در حال استفاده در این حوزه هستند و برخی هنوز به یک جایگاه مشخص در این زمینه دست پیدا نکرده‌اند.در این پست سعی می‌کنیم تا شما را با این تکنولوژی‌های نوظهور یا نسبتا نوظهور و آثار آن‌ها بر انجام مطالعات کارآزمایی بالینی آشنا کنیم.
1- Decentralized Clinical Trials
یکی از مزایای تکنولوژی‌های نوین ایجاد مفهومی به نام Decentralized Clinical Trials بوده است. در این سبک از مطالعات می‌توان جمعیت بسیار وسیعی از سراسر جهان را حتی بدون نیاز به یک سایت فیزیکی واحد و مشخص درگیر روند مطالعات کرد. البته شاید این مفهوم هنوز به طور کامل به مرحله‌ی اجرا نرسیده باشد اما به طور کلی باعث می‌شود تا بسیاری از هزینه‌های مطالعات از جمله حمل و نقل و ویزیت‌های حضوری شرکت‌کنندگان کاهش پیدا کنند. عدم نیاز به وجود یک سایت فیزیکی می‌تواند میزان نیاز به نیروی کار را نیز تا حد زیادی مدیریت کند. از دیگر مزایای آن همچنین می‌توان به جذب بهتر شرکت‌کنندگان و ایجاد یک تجربه بهتر برای آنان اشاره کرد.
2- گجت‌های پوشیدنی
حجم بازار گجت‌های پوشیدنی مرتبط با سلامت در سال ۲۰۲۲ به حدود ۲۶.۸ میلیارد دلار رسیده است. این مورد خود نشان‌دهنده‌ی سرعت بسیار بالای افزایش محبوبیت آن‌ها است. این گجت‌ها کمک می‌کنند تا دائما و به صورت real time اطلاعات شرکت‌کنندگان در مطالعات را در اختیار داشته باشیم و از تغییرات آنان درکوتاه ترین زمان ممکن آگاه شویم. همچنین امکان آگاهی از عوارض جانبی داروها و تدوین یک استراتژی درمانی مناسب را برای شما فراهم می‌کنند. چیزی که موجب محبوبیت قابل توجه گجت‌های پوشیدنی شده است قابل حمل بودن و نحوه‌ی استفاده نسبتا ساده از آن‌ها است که قابلیت استفاده برای همه سنین را فراهم می‌کند.
3- اپلیکیشن‌های موبایلی
استفاده از اپلیکیشن‌های موبایل در سال‌های اخیر و پس از گسترش استفاده از تلفن‌های همراه بسیار افزایش یافته است. بسیاری از مجموعه‌های ارائه‌دهنده خدمات پژوهشی و مطالعات کارآزمایی بالینی دست به طراحی اپلیکیشن‌های مخصوص برای خود زده‌اند. به کمک این کار اطلاعات شرکت‌کنندگان به صورت یکپارچه و منظم جمع‌آوری شده و تمامی فاکتورهایی که برای بررسی وضعیت آنان لازم است ثبت می‌شوند. امکان انجام جلسات مشاوره از راه دور برای مخاطبین فراهم می‌شود و شاید از همه مهم‌تر آنکه روند جذب و حتی نگه‌داری شرکت‌کنندگان را بسیار تسهیل می‌کنند.
4- Patient-Centric Trials
با پیشرفت تکنولوژی اکثر مطالعات کارآزمایی بالینی به حالت Patient-Centric در خواهند آمد. در واقع همه چیز در جهت رضایت بیشتر شرکت‌کنندگان در مطالعات خواهد بود و آن‌ها در مرکز توجه قرار خواهند گرفت. البته این مورد به معنای دور شدن از اهداف اصلی مطالعات نیست بلکه منظور آن است که با جلب رضایت بیشتر، سرعت و دقت انجام مطالعات به حداکثر میزان ممکن دست پیدا کند. فرایندهای جذب و نگه‌داری شرکت‌کنندگان و پاسخ‌دهی به دغدغه‌های آنان در کوتاه‌ترین زمان ممکن از جمله‌ی مزایای این سبک از مطالعات خواهد بود. با گسترش تکنولوژی فرایندهایی مثل طراحی و توسعه داروها، بررسی تغییرات ژنی، طراحی مدل‌های جدید درمانی و حتی فرایند Personalized Medicine با کیفیت بسیار بهتر و با دقت بسیار بیشتری صورت خواهند گرفت. وجود اطلاعات بسیار زیاد و سرعت بسیار بالا در تحلیل این اطلاعات به کمک ابزارهای هوش مصنوعی سرعت فرایندهای درمانی را بسیار افزایش خواهد داد.
مواردی که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد تنها تعداد معدودی از کاربردهای تکنولوژی‌های نوظهور در انجام مطالعات کارآزمایی بالینی و امور پژوهشی است. تکنولوژی همانطور که می‌تواند به تسهیل روند مطالعات کمک ویژه‌ای داشته باشد اما در سوی دیگر ممکن است سبب نقض اصول اخلاق در پژوهش شود. پس می‌تواند به مانند دولبه‌ی یک شمشیر عمل کند و در استفاده از آن‌ها باید به جزئیات توجه ویژه‌ای داشته باشیم. همچنین باید بتوانیم بر اساس نیاز خودمان و نوع مطالعه‌ای که در حال کار بر روی آن هستیم بهترین نوع تکنولوژی مورد نیاز خود را انتخاب کنیم.
